بذرمال

بذرمال کردن به‌منظور مبارزه با آفات، تغذیه گیاه و یا در اختیار گذاشتن ریز‌مغذی‌ها برای گیاه می‌باشد و بوسیله تحریک گیاه جهت افزایش تولید هورمون‌های رشد و تنظیم‌کننده رشد موجب بهبود جوانه‌زنی گیاه می‌شود. به همین منظور گاهی می‌توان یک یا دو یا چند هدف را همزمان دنبال کرد. اما به طور کلی هدف اولیه از بذرمال کردن یکنواختی جوانه‌زنی بذر و رشد اولیه گیاه و در نتیجه سطح سبز یکنواخت و مطلوب مزرعه می‌باشد. کمبودهای غذایی گیاه که پس از استقرار رخ می‌دهند را با روش بذر مال مناسب، می‌توان جبران نمود.

اضافه کردن مواد به دانه به منظور بهبود تولید محصول بیش از ۴۰۰۰ سال پیش آغاز شد. بسیاری از شیوه‌های اولیه جهت کاهش لکه ناشی از قارچ‌ها، در گندم مورد هدف قرار گرفت. محصولات معرفی شده در ۴۰ سال گذشته، از جمله قارچ‌کش، حشره‌کش و محصولات کنترل نماتد، در جهت حفاظت محصولات از بسیاری از آفت‌کش‌ها استفاده شد. مفهوم بذرمال استفاده و کاربرد از عوامل بیولوژیکی و شیمیایی است که اساساً می‌تواند کار کنترل را انجام دهند. برای بهبود ایمنی محصول که به نوبه خود منجر به استقرار گیاهان سالم و قوی که در نتیجه در عملکرد بهتر گیاه کمک می‌کند، باعث افزایش جوانه‌زنی، محافظت از بیماری‌های فصل و آفات در نتیجه بهبود ظهور محصول و رشد می‌شود. همچنین بذرمال کردن باعث تراکم بوته، بهبود و بهره‌وری بالاتر بذر می‌شود. بذر‌مال کردن یعنی آغشته نمودن بذر قبل از کاشت با ترکیب یا ترکیباتی که باعث افزایش قدرت جوانه‌زنی بذر، افزایش حجم ریشه، استقرار بهتر و مناسب گیاهچه شود. اصطلاح بذرمال به معنی استفاده از مواد به همراه آفت‌کش داده شده و یا در معرض یک فرآیند طراحی شده برای تغذیه ابتدایی و کاهش، کنترل و یا دفع ارگانیسم‌های بیماری، حشرات یا آفات دیگر استفاده می‌شود. به طور معمول با یک یا چند آفت‌کش و مواد غذایی انواع دانه ذرت، بادام زمینی، پنبه، گندم، جو، ارزن، دانه‌های سویا، درخت کاج و دانه‍‌های گیاهی بذرمال می‌شود.

حتی یک خاک زراعی خوب نیز ممکن است دارای یک یا چند عامل محدود‌کننده جوانه‌زنی بذر و رشد اولیه گیاه باشد. این عوامل محدود کننده عبارتند از: فیزیکی، شیمیایی و میکروبی.

عوامل فیزیکی:

تهویه نا‌مناسب خاک: به دلیل چسبندگی زیاد ذرات خاک که به علت وجود درصد رس بیشتر در بافت خاک.

درصد بالای ذرات شن: که موجب کاهش ظرفیت نگهداری آب خاک می‌شود.

جوانه‌زنی بذر گیاهان در خاک شور: جوانه زنی بذر تحت تأثیر سن بذر یا دانه، رسیدن میوه، سختی بذر و وجود بازدارنده‌ها است. بیشتر نهال‌های ظاهر شده در شوره‌زار بسیار کوچک‌اند. حتی استقرار بذر با کیفیت مطلوب در اثر تنش‌های محیطی مانند شوری، ماندابی شدن، دفن شدن بذر، کمبودهای رطوبت، رقابت علف هرز و حمله حشرات کاهش می‌یابد.

عوامل شیمیایی:

سدیم: وجود سدیم قابل تبادل (سدیم آزاد) در خاک موجب شوری خاک و در نتیجه منفی شدن فشار اُسمزی خاک می‌شود همچنین از جذب آب توسط بذر جلوگیری می‌کند و قدرت جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاه را کاهش می‌دهد و موجب گیاه‌سوزی می‌گردد.

عوامل میکروبی:

وجود میکروارگانیسم‌های غیر مفید در خاک که با ترشح توکسین (سم) موجب اختلال در جوانه بذر و کاهش رشد اولیه گیاه می‌گردند. همچنین با میکروارگانیسم‌های مفید خاک بر سر منابع غذایی و فضا در رقابت می‌باشند. لازم به ذکر است که افزایش جمعیت میکروارگانیسم‌های مضر در خاک تحت تأثیر عوامل محدود-کننده فیزیکی و شیمیایی خاک بوده که موجب کاهش حاصلخیزی خاک می‌گردد. دلایل فوق که بطور خلاصه بیان شد در صورتی‌که محیطی را که بذر در آن قرار می‌گیرد از این عوامل دور کنیم موفقیت در جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاه را بالا برده‌ایم به همین دلیل بذرمال کردن اهمیت بسزایی پیدا کرده است. بذر‌مال کردن با یک بذر‌مال مناسب موجب یکنواختی سطح جوانه‌زنی بذرها و یکسان سبز شدن سطح مزرعه می‌شود. بذر‌مال باعث ایجاد سیستم ریشه اولیه و ریشه‌های ثانویه (جاذب) قوی در گیاه می‌گردد.

چگونه یک بذر‌مال مناسب انتخاب کنیم؟

• انتخاب یک بذرمال بطورکلی بستگی به شرایط ذیل دارد:
• نیازهای غذایی گیاه مورد نظر
• قوه نامیه و انرژی جوانه‌زنی بذر
• اندازه بذر (درشت یا ریز)
• خصوصیات فیزیکی خاک
• خصوصیات شیمیایی خاک

اهداف مد نظر از بذرمال کردن: بذرمال کردن به‌منظور مبارزه با آفات، تغذیه گیاه و یا در اختیار گذاشتن ریز‌مغذی‌ها برای گیاه می‌باشد و بوسیله تحریک گیاه جهت افزایش تولید هورمون‌های رشد و تنظیم‌کننده رشد موجب بهبود جوانه‌زنی گیاه می‌شود. به همین منظور گاهی می‌توان یک یا دو یا چند هدف را همزمان دنبال کرد. اما به طور کلی هدف اولیه از بذرمال کردن یکنواختی جوانه‌زنی بذر و رشد اولیه گیاه و در نتیجه سطح سبز یکنواخت و مطلوب مزرعه می‌باشد. کمبودهای غذایی گیاه که پس از استقرار رخ می‌دهند را با روش بذر مال مناسب، می‌توان جبران نمود.